Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2024 yılı Devlet Hesapları verilerine göre, Türkiye’de genel devlet açığının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranı yüzde 3,2 olarak gerçekleşti. Bir önceki yıl yüzde 4,5 seviyesinde olan oran, 2024 yılında belirgin bir düşüş göstererek mali disiplin açısından olumlu bir tablo ortaya koydu. Genel devlet açığı 2024 yılında 1 trilyon 438 milyar 854 milyon TL olarak tahmin edildi.
Mali Disiplin Güçleniyor: Açığın Payı Geriledi
2024 yılı verileri, Türkiye’nin kamu maliyesinde dengelenme sürecine girdiğini ortaya koydu. Genel devlet açığının GSYH’ye oranındaki yüzde 1,3’lük düşüş, bütçe disiplinine yönelik adımların etkili olduğunu gösterdi. Özellikle merkezi devlet ve mahalli idarelerde açık yaşanmasına rağmen, sosyal güvenlik kurumlarının fazla vermesi bu iyileşmeye katkı sağladı. Bu durum, sosyal güvenlik sisteminin gelir-gider dengesinde önemli bir iyileşme yaşandığına işaret ediyor.
Borç Stokunun GSYH’ye Oranı Düştü
TÜİK verilerine göre, genel devlet konsolide brüt borç stokunun GSYH’ye oranı 2024 yılında yüzde 23,6’ya geriledi. Bu oran, bir önceki yıla göre düşüş kaydederek borç yönetiminde sağlanan ilerlemeyi yansıttı. Kamu borcunun milli gelir içindeki payının azalması, Türkiye’nin borçlanma kapasitesi ve kredi güvenilirliği açısından da olumlu değerlendiriliyor.
Gelirler Artışta: Devletin Kasasına 14,8 Trilyon TL Girdi
2024 yılında genel devlet toplam gelirleri 14 trilyon 882 milyar 218 milyon TL’ye yükseldi. Gelirlerin GSYH içindeki payı yüzde 33,4 olarak gerçekleşti. Bu artış, vergi tahsilatında ve sosyal katkı gelirlerinde gözlenen yükselişin bir sonucu olarak öne çıktı. Özellikle net sosyal katkıların toplam gelirler içindeki payının yüzde 29,3’e yükselmesi, sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğine olumlu katkı sağladı.
Harcamalar 16,3 Trilyon TL’ye Yükseldi
Genel devlet toplam harcamaları 2024 yılında 16 trilyon 321 milyar 72 milyon TL’ye ulaştı. Harcamaların GSYH içindeki payı yüzde 36,6’ya çıkarak, önceki yıla göre artış gösterdi. Harcama kalemlerindeki yükselişin büyük bölümünü kamu yatırımları, sosyal transferler ve savunma giderleri oluşturdu. Ancak gelirlerdeki güçlü artış, harcamalardaki büyümeye rağmen genel açığın sınırlı kalmasını sağladı.
Vergi Yapısında Denge Değişti: Dolaylı Vergilerin Payı Azaldı
TÜİK verilerine göre 2024 yılında üretim ve ithalat üzerindeki vergilerin toplam vergi ve sosyal katkı gelirleri içindeki payı yüzde 46,7’ye düştü. Bir önceki yıl bu oran yüzde 48,2 seviyesindeydi. Gelir ve servet üzerindeki vergilerin payı yüzde 24’e gerilerken, sosyal katkı paylarının artması, dolaylı vergilere olan bağımlılığın azaldığını gösterdi. Bu tablo, gelir dağılımında daha adil bir vergi yapısına geçişin sinyali olarak değerlendiriliyor.
Sonuç: Kamu Maliyesinde Dengelenme Dönemi
TÜİK’in açıkladığı 2024 yılı Devlet Hesapları verileri, Türkiye ekonomisinin mali dengelerini güçlendirme yönünde ilerlediğini ortaya koydu. Genel devlet açığının azalması, borç stokunun düşmesi ve gelirlerin artması, ekonomik istikrar açısından olumlu sinyaller veriyor. Önümüzdeki dönemde sürdürülebilir bütçe politikalarının devam etmesi halinde, Türkiye’nin mali yapısında kalıcı bir denge sağlanabileceği değerlendiriliyor.
Kaynak: tuik.gov.tr
Haber Merkezi
