Türkiye’de sürdürülebilir ekonomiyi teşvik etmeye yönelik önemli bir adım atan Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), BIST 100 Endeksi’nin fosil yakıt yatırımlarından kaynaklanan risklerini mercek altına aldı. SEFiA’nın “Âtıl Varlık Riski ve Fosil Yakıt Yatırımlarından Çekilme Eğilimi” başlıklı yeni raporu, karbon risklerinin BIST 100 şirketlerini nasıl etkileyebileceğine dair çarpıcı veriler sunuyor.
BIST 100’ün Karbon Risk Oranı Yüzde 11,3
Rapor, BIST 100 Endeksi’ndeki şirketlerin karbon riskine maruz kalma oranını yüzde 11,3 olarak belirtiyor. Bu oran, Borsa İstanbul’un fosil yakıtlara bağımlı bir ekonomik yapının finansal piyasaları üzerindeki potansiyel etkilerini gözler önüne seriyor. Özellikle karbon risklerinin, sermaye piyasalarında kaynak sağlama konusunda zorluklar yaratabileceği ifade ediliyor.
Yenilenebilir Yatırımlar Öne Çıkmalı
SEFiA, fosil yakıt yatırımlarının yaratacağı finansal risklerin önüne geçilmesi için yenilenebilir enerjiye yatırım yapılmasının şart olduğuna dikkat çekiyor. Küresel eğilimlere uygun olarak enerji verimliliği ve düşük karbonlu projelerin desteklenmesi gerektiği vurgulanıyor. SEFiA Direktörü Bengisu Özenç, yatırımcıların fosil yakıt sektöründen çıkış yaparak sürdürülebilir enerji yatırımlarına öncelik vermelerinin önemini vurguluyor.
Atıl Varlık Riski Kapıda
Raporda, Türkiye’deki yatırımcıların, küresel iklim hedeflerinden kaynaklanan baskılar ve fosil yakıtlardan çekilme eğilimleri nedeniyle giderek artan bir atıl varlık riskiyle karşı karşıya kalabileceği belirtiliyor. SEFiA Analisti Evrim Özyorulmaz Akcura’ya göre, özellikle kömür ve yüksek başa baş petrol fiyatına sahip petrol rezervleri, iklim politikaları nedeniyle düzenleme riskleriyle karşı karşıya olan varlıklar arasında.
BIST 100 Şirketleri İçin Net sıfır hedefleri Yeterince Belirlenmiş Değil
Rapor, BIST 30’daki bazı firmaların net sıfır karbon hedefi belirlemediğini ve bu hedeflerin gerçekleşmesi için somut planlar oluşturulması gerektiğini öne sürüyor. 2053 yılına kadar net sıfır hedefine ulaşılması hedeflenirken, firmaların çevresel, sosyal ve yönetişimsel (ESG) standartlara uyum sağlamalarının kaçınılmaz olduğuna dikkat çekiliyor.
Uluslararası Piyasalarda Fosil Bağımlılığı Azalıyor
Londra, Moskova, Toronto ve Sao Paulo gibi küresel borsaların piyasa değerlerinin yüzde 20 ila yüzde 30’u fosil yakıtlarla ilişkiliyken, Türkiye’de bu oran yüzde 11,3. Bu oran, BIST 100 Endeksi’nin de iklim değişikliği politikalarından etkilenme riskini gösteriyor. Dünya genelinde fosil yakıtlardan çıkış eğilimi devam ederken, Türkiye’de de benzer adımların atılmasının gerekliliği ifade ediliyor.
Karbon Riski ve Finansal Dönüşüm: Türk Piyasaları İçin Yeni Dönem
Türkiye’deki finansal piyasalarda fosil yakıt yatırımlarından çıkış stratejileri, hem çevreyi koruma hem de uzun vadeli finansal riskleri azaltma açısından büyük önem taşıyor. Yatırımcıların, çevresel riskler ve sınırlı karbon bütçesine göre stratejilerini yeniden yapılandırmaları öneriliyor. Uzmanlara göre, bu tür bir dönüşümün göz ardı edilmesi, Türk bankacılık sektöründe önemli ekonomik zayıflıklara yol açabilir.
SEFiA’nın Tavsiyesi: Sürdürülebilir Yatırım Modeli Oluşturulmalı
Raporda, SEFiA’nın fosil yakıttan çıkış için önerdiği stratejilerin yatırımcılar ve finans kuruluşları için yol gösterici olduğu belirtiliyor. yenilenebilir enerji yatırımlarının desteklenmesi, bu dönüşüm sürecinde atıl varlık riskinin yönetilmesine yardımcı olabilir. Türkiye’nin de fosil yakıtlardan çıkış eğilimine uyum sağlayarak daha sağlam ve çevreci bir finansal yapı oluşturabileceği vurgulanıyor.
Gelecek İçin Acil Çözüm: İklim Dostu Yatırımlara Yönelme
Fosil yakıt yatırımının yol açabileceği finansal riskler nedeniyle, Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda yenilenebilir enerji yatırımlarını önceliklendirmesi ve karbon azaltım hedeflerini desteklemesi büyük bir önem taşıyor. Atıl varlık riskinin artması, yatırımcıları sürdürülebilir projelere yönelmeye teşvik ederken, iklim hedefleri ve finansal güvenlik için karbonsuzlaşma stratejilerinin uygulanması kaçınılmaz gözüküyor.
Kaynak:SEFiA
Nizamettin Okutan
