Anal fissür, halk arasında bilinen adıyla makat çatlağı, en sık karşılaşılan boşaltım sistemi problemlerinden biri. Dışkının atıldığı organ anüs ve çevresindeki dokularda yani makat bölgesinde yırtık ve çatlak meydana gelmesiyle oluşan bu rahatsızlığın tüm yaş ve cinsiyet gruplarında görülebildiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Vafi Atalay, “Anal fissürün yol açtığı en belirgin şikâyet, dışkılama sonrasında makatta hissedilen ve cam kesiğine benzetilen ağrıdır. Ağrının yanı sıra bölgede kaşıntı, çatlak görünüm ve dışkılama sonrası kanama da tipik belirtiler arasında” dedi.
Oluşan makat çatlağının temel nedeni aşırı kasılmadır. Ikınarak zorla yapılan dışkılamayla mukoza yırtılır ve yara oluşur bu yüzden de bu sağlık probleminin genellikle kabızlıktan kaynaklandığını dile getiren Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Vafi Atalay, “Ancak kabızlık olmasa bile; doğum, ağır kaldırma, bağırsak hastalıkları veya uzun süre oturma sonucu makat bölgesinin tahriş olması gibi faktörlerle de anal fissür oluşabileceği bilinmeli. Büyük bir çoğunluk doğal yöntemlerle tamamen iyileşebilse de inatçı vakalarda botoks veya cerrahi yöntemlerden faydalanmak şart” dedi.
Yüzde 60’tan fazla hasta cerrahiye gerek kalmadan iyileşebiliyor
Spazm makat çatlağına sebep oluyor, oluşan çatlak da spazmları artırıyor diyen Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Vafi Atalay, “Yırtık oluştuktan sonra bölgeyi besleyen ince damarlar yine bu kasılmalar nedeniyle basıya maruz kalıyor ve makattaki yarayı tam olarak kanlandıramıyor yani iyileştiremiyor ve kronik ülser oluşabiliyor. Çatlağın neden olduğu ağrı da reflekse yol açarak anüste spazmı arttırıyor ve böylece kısır döngüye giriliyor” dedi.
Anal fissürü olan çoğu hastaya ameliyat önermediklerini dile getiren Prof. Dr. Vafi Atalay, “Hastaların yüzde 60’tan fazlası sıcak su banyosu, beslenme değişikleri ve makat kasındaki spazmı çözen lokal kremlerle tamamen iyileşebiliyor. Bu yaşam değişiklikleri ve kremlere rağmen bir tedavi sağlanamıyorsa cerrahiyi o noktada gündemimize alıyor ve ilgili kası keserek spazmı ortadan kaldırıyoruz” şeklinde konuştu.
Ameliyat olmak istemeyenler botoks düşünebilir
Ameliyatın çok küçük bir kesi ile yapıldığını ve kısa bir operasyon süresiyle aynı gün taburcu olunabildiğini paylaşan Prof. Dr. Vafi Atalay, “Başarı oranı çok yüksek olan cerrahi yöntemde, genellikle operasyondan sonraki üç hafta içinde iyileşme sağlanıyor. Ancak iç kas yerine dış kas kesilirse gaz ve dışkı kaçırma problemleri yaşanabileceği için bu işlemin deneyimli cerrahlar tarafından yapılması önemli. Cerrahiden kaçan, daha önce ameliyat olmuş veya doğum travması gibi nedenlerle makat kası hasarlı hastalarda ise botoks enjeksiyonu düşünülebilir. Kesin başarısı ameliyat kadar yüksek olmasa da uygun hastalar için botoks da etkili bir çözümdür. Makat içine botoks enjeksiyonu ile kasta geçici bir felç yaratılır böylece kan akışı normale döner ve spazmlar önlenerek yaraya iyileşme fırsatı tanınır. İşlem sonrası birkaç ay boyunca gaz ve dışkı kaçırma doğaldır” dedi.
Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Vafi Atalay, anal fissüre karşı evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemlerini sıraladı:
- Sıcak suya oturma banyosu yapın. Sabah ve akşam dayanılacak derecedeki sıcak suyun içinde 15 dakika oturmak anlık rahatlama sağlar, ağrıyı azaltır ve iyileşmeyi hızlandırır.
- Kabızlıktan korunun. Lif içeriği zengin meyve ve sebzelerle beslenmek dışkının yumuşak olmasını sağlar, probiyotik takviyesi almak bağırsak hareketlerini düzenler.
- Tuvalette uzun süre oturup aşırı ıkınmaktan kaçının. Özellikle de telefonla nedeniyle uzayan tuvalet süresi dışkılamaya konsantrasyonu engelleyerek makattaki baskıyı artırır bunun sonucunda da çatlak derinleşir ve iyileşme gecikir.
- Tuvalet ihtiyacını uzun süre bekletmeyin. Dışkılama ihtiyacını uzun süre bekletmek fissürü kötüleştirir. Genellikle tüm günü dışarda geçireneler dışkılama için eve gitmeyi bekler ancak bu sağlıklı bir alışkanlık değildir.
- Bol su için ve düzenli fiziksel aktiviteye dikkat edin. Bağırsak sağlığını desteklemek kabızlık oluşumunu engelleyerek makat çatlağının iyileşmesine yardımcı olur.
- Makatı tahriş etmeyin. Yumuşak tuvalet kağıtları tercih edin ve bölgeyi ılık suyla temizlemeye özen gösterin.
