Kocaeli’ye gelenleri ve şehirden geçenleri, yol kenarlarında ve çarşılarda ilk olarak Pişmaniye satıcıları karşılar. Kutular içinde “ak pamuk” görünümüyle dikkat çeken bu özel tatlı, Kocaeli’nin adeta simgesi haline gelmiştir. Kent kültürünün ayrılmaz bir parçası olan pişmaniye, misafirliklerin ve yolculukların vazgeçilmez hediyesidir.
Şenliklerden Dünyaya Uzanan Bir Tat
Pişmaniye, yalnızca günlük tüketimde değil; şenliklerin, festivallerin ve eğlencelerin de baş tacı lezzetleri arasında yer alır. Günümüzde yaklaşık 160 ülkeye ihraç edilen pişmaniye, ülke ekonomisine sağladığı katkıyla da dikkat çekmektedir. Yerel bir tatlıdan küresel bir markaya dönüşmesi, pişmaniyenin değerini artırmaktadır.
İran’dan Anadolu’ya Uzanan Köken
Pişmaniye’nin kökeni İran’a dayanır. Koyun yününe benzer görüntüsü nedeniyle Farsça’da “yün gibi” anlamına gelen “Peşmek” adıyla anıldığı bilinmektedir. Zaman içinde Türkçeye “pişmaniye” olarak geçen bu tatlı, hafif ve özgün yapısıyla Türkiye’nin dört bir yanında sevilerek tüketilmektedir.
Anadolu’da Farklı İsimlerle Biliniyor
Pişmaniye, Anadolu’nun farklı bölgelerinde değişik isimlerle anılmaktadır. Eskişehir’de “tel tel”, Kastamonu’da “çekme” olarak bilinen bu tatlı, günümüzde yaygın olarak “çekme helvası” adıyla da tanınmaktadır. Ancak Kocaeli pişmaniyesi, kendine has üretim tekniği ve tadıyla ayrı bir yere sahiptir.
Osmanlı’dan Günümüze Saray Helvası
Osmanlı döneminde saraylarda toplumsal ve kültürel etkinliklerde sunulan pişmaniye, bu özelliğiyle “Saray Helvası” adını almıştır. Günümüzde Kocaeli ve çevresinde üretimi sürdürülen pişmaniye, geçmişten gelen bu kültürel mirası yaşatmaya devam etmektedir.
Guinness Rekoru ve Kırklareli’nde Pişmaniye Sevgisi
2009 yılında Kocaeli pişmaniye üreticileri, 1040 metre uzunluğunda pişmaniye çekerek “Dünyanın en uzun tatlısı” unvanıyla Guinness Rekorlar Kitabı’na girmeyi başardı. Bu başarı, pişmaniyenin ününü daha da artırdı. Kocaeli ile özdeşleşen bu lezzet, bugün Kırklareli’nde de sevilerek tüketiliyor ve sofralarda yerini almaya devam ediyor.
Umut AL
