Bir zamanlar Avrupa saraylarını süsleyen efsanevi Edirne kırmızısı (Rouge d’Adrinople), yüzyıllar sonra yeniden doğdu. Osmanlı döneminde Edirneli ustalar tarafından geliştirilen bu eşsiz renk, bilimsel araştırmalar ve yerel iş birliğiyle yeniden üretildi. Artık yalnızca bir tarih mirası değil, aynı zamanda Edirne’nin kültürel ve ekonomik simgesi haline geliyor.
Asırlık Renk Geleneği Yeniden Canlandı
15. yüzyılda Edirne’de geliştirilen ve 18. yüzyılda Avrupa’da büyük yankı uyandıran Edirne kırmızısı, uzun yıllar unutulmaya yüz tutmuştu. Ancak Edirne Valiliği, Edirne Belediyesi ve Trakya Üniversitesi’nin yürüttüğü kapsamlı proje sayesinde sekiz yıl süren bilimsel çalışmaların ardından bu benzersiz renk yeniden hayat buldu. Edirne’nin tarihi dokusunu yansıtan renk, geçmişle gelecek arasında köprü kuruyor.
Kök Boya Bitkisiyle Renk Yolculuğu Başladı
Rengin elde edildiği Rubia tinctorum (kök boya) bitkisi, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nün Tıbbi, Aromatik ve Boya Bitkileri Bahçesi’nde yeniden yetiştirilmeye başlandı. Deneme ekimleriyle başlayan süreçte, doğal boya üretiminde yüksek verim elde edildi. Böylece yüzyıllar önceki geleneksel üretim yöntemi, modern tekniklerle birleştirilerek yeniden canlandırıldı.
Uzunköprü’de Tarihi Hasat Gerçekleşti
Kök boya üretiminin yaygınlaştırılması amacıyla Uzunköprü ilçesinde üretici Şenol Ataç tarafından 10 dekarlık alanda yapılan ilk ekimlerin hasadı traktörlerle gerçekleştirildi. Elde edilen köklerden üretilen doğal boya, tekstil sektöründe kullanılarak fular, kravat, elbise ve hediyelik ürünlerde hayat buldu. Edirne kırmızısı, böylece hem kültürel miras hem de ekonomik değer olarak yeniden sahneye çıktı.
Bilim İnsanlarından Gurur Dolu Açıklama
Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek, Edirne kırmızısının kente kazandırdığı değeri vurguladı.
“Dünya genelinde doğal ve organik boyalara ilgi hızla artıyor. Edirne kırmızısı, tarihî ve çevre dostu yönüyle yeniden önem kazandı. Uzun soluklu çalışmalarımızın sonucunda bu değeri yaşatıyoruz,” dedi. Tülek, Rubia bitkisinin köklerinin iki ila üç yılda olgunlaştığını belirterek üretimin artırılması için çiftçilere teşvik verileceğini de ifade etti.
Üreticilerden Umut Dolu Mesaj: ‘Pazar Sorunu Yok’
Kök boya üreticisi Şenol Ataç, deneme üretimlerinin yüksek verimle sonuçlandığını söyledi.
“Doğal ürünlere olan talep her geçen gün artıyor. Elde ettiğimiz boya kalitesi oldukça yüksek ve pazar sıkıntısı yaşamıyoruz. Dekar başına ortalama 350 kilogram kök elde ettik. Hedefimiz ekim alanlarını genişleterek Edirne kırmızısını yeniden dünya markası yapmak,” dedi.
Edirne’nin Tarihi Rengi Ekonomiye Can Katıyor
Yapılan çalışmalar sayesinde Edirne kırmızısı, kentin tarihine ışık tutarken aynı zamanda yeni bir ekonomik fırsat kapısı açıyor. Hem çiftçiler hem de yerel üreticiler için alternatif gelir kaynağı sunan bu proje, Edirne’nin kültürel mirasını sürdürülebilir bir geleceğe taşıyor. Asırlık renk, artık yeniden Edirne’nin gururu olarak dünya sahnesinde yerini almaya hazırlanıyor.
Umut AL
