Zafer Bayramımızın 99. Gurur Yılı'nı Coşkuyla Kutlayacağız

 

 

Kadir Sinici

1922 yılında 26 Ağustos’ta başlayıp, 30 Ağustos’ta Dumlupınar’da Mustafa Kemal’in başkumandanlığında zaferle sonuçlanan Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ni (Büyük Taarruz) anmak için kutlanan Zafer Bayramı, bu yıl 99. defa törenlerle kutlanacak.

Zafer Bayramı Çelenk Sunma Töreni bugün saat 09.15’de  Özgürlük ve Demokrasi Meydanı’ndaki Atatürk Anıtı önünde; Kutlama Programı ise saat 10.00′ da Özgürlük ve Demokrasi Meydanı’nda yapılacak.

30 Ağustos 2018 Cuma günü saat 09.15’de  Özgürlük ve Demokrasi Meydanı’ndaki Atatürk Anıtı’na Vali, Garnizon Komutanı ve Belediye Başkanı tarafından çelenk konulacak. Çelenkler Atatürk Anıtı’na konulduktan sonra, Saygı Duruşu’nda bulunulacak ve ardından İstiklal Marşımız ile birlikte şanlı bayrağımız göndere çekilecek.

Daha sonra Valilik Makamında tebrikata giriş sırasına göre Kırklareli Valisi, beraberinde Garnizon Komutanı ve Belediye Başkanı olduğu halde tebrikleri kabul edecekler. Kutlama Töreni ise saat 10.00′ da Özgürlük ve Demokrasi Meydanı’nda yapılacak. Törene katılacak Askeri Birlikler, Gaziler, Kamu ve Özel Kurum ve kuruluşlar tören alanındaki yerlerini almış olacaklar.

İlk olarak Vali, beraberinde Garnizon Komutanı ve Belediye Başkanı olduğu halde, törene katılanların ve halkın bayramını kutlayacaklar. Ardından İstiklal Marşımız ile birlikte şanlı bayrağımız göndere çekilecek.

Günün anlam ve önemini belirten konuşmaların ardından ise öğrenciler tarafından şiirler okunacak. Şiirlerin okunmasını takiben sırasıyla Askeri Birlikler ve Gazilerin katılımıyla tören geçişi yapılacak.

 

* 30 Ağustos Zafer Bayramı

 

30 Ağustos 1922 tarihi, Türk ulusunu esir etmek isteyen yayılmacı, istilacı güçlere karşı; kadınıyla çocuğuyla, ordusuyla topyekûn verdiği bir savaşın ve ulusal benliğini kurtardığı ve Zafer Destanı”nın yazıldığı gündür. Her yıl 30 Ağustos günü kutlanan Zafer Bayramı, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ulusal bayramıdır. Zafer Bayramı, 1922 yılında 26 Ağustos’ta başlayıp, 30 Ağustos’ta Dumlupınar’da Mustafa Kemal’in başkumandanlığında zaferle sonuçlanan Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ni (Büyük Taarruz) anmak için kutlanan bayramdır. İşgal birliklerinin ülke sınırlarını terketmesi daha sonra gerçekleşse de, 30 Ağustos sembolik olarak ülke topraklarının geri alındığı günü temsil eder.

 

Yok edilmekte olan bir milletin başkaldırısına önderlik eden Büyük Komutan Mustafa Kemal Paşa, mağrur, gururlu milletine kahramanlık destanının öyküsünü Afyonkarahisar’ın Kocatepe sırtlarında yazdırdı.

 

Savaştan çıkmış bir ülke… Her tarafı işgal altında, yanmış, yıkılmış topraklar, düşman çizmesi altında inleyen, buruk, çaresiz gözü yaşlı insanlar…

 

Derken, büyük bir mücadele ve harabeye dönmüş imparatorluğun üzerinde güneş açıyor. O yıkıntıdan bağımsız bir devlet, Cumhuriyet yeşeriyor.

 

Cumhuriyete uzanan meşakkatli yolda basının önemini iyi bilen Mustafa Kemal, Ulusal Mücadeleyi tüm dünyaya duyuran Anadolu Ajansı’nı 6 Nisan 1920’de kurarak yoluna devam etti.

 

Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından olan, Kurtuluş Savaşı’nı zafere götüren ve bugünkü Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırlarının çizilmesini sağlayan, Büyük Taarruz emrinin verildiği Afyonkarahisar Kocatepe, yeni bir Zafer Haftası kutlamalarına ev sahipliği yapıyor.

 

* Taarruz Sabırsızlığı

Sakarya Savaşı’nın kazanılmasının ardından, kamuoyunda ve TBMM’de baş gösteren taarruz sabırsızlığı üzerine Gazi Mustafa Kemal Paşa, 4 Mart 1922’de Büyük Millet Meclisi’nin gizli bir toplantısında endişe ve huzursuzluk duyanlara açıklama yaparak kafalardaki soru işaretlerini ortadan kaldırdı.

 

Gazi Mustafa Kemal Paşa, burada yaptığı konuşmada, şöyle diyordu:

 

”Ordumuzun kararı taarruzdur. Fakat bu taarruzu tehir ediyoruz. Sebebi, hazırlığımızı tamamen bitirmeye biraz daha zaman lazımdır. Yarım hazırlıkla, yarım tedbirlerle yapılacak taarruz, hiç taarruz etmemekten çok daha kötüdür.”

 

Mustafa Kemal Paşa bu konuşmayla bir taraftan zihinlerdeki şüpheyi bertaraf etmeye çalışırken, diğer taraftan da orduyu son zaferi sağlayacak taarruz için hazırlıyordu.

 

Haziran 1922 ortalarında Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, taarruza geçme kararını almıştı. Asıl amaç, yok edici bir meydan savaşı yapmak, düşmanı çabuk ve kesin bir sonuç alacak şekilde vurmaktı.

 

Mustafa Kemal Paşa, bir taraftan 21 Ağustos 1922 günü Çankaya Köşkü’nde çay daveti vereceğini gazete ve ajanslara bildirirken, diğer taraftan da ordu birlikleri arasında bir futbol maçı organize edilmesi bahanesiyle ordu komutanlarını Akşehir’e davet etti. Böylece Yunanlıların ve işgal devletlerinin dikkatleri çekilmeyecekti.

 

Paşa, futbol maçının olduğu gün 28 Temmuz gecesini, komutanlarla genel taarruz hakkında konuşarak geçirdi ve gereken direktifleri verdi.

 

* Büyük gün

26 Ağustos sabahı Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, yanında Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa (Çakmak), Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa (İnönü) ile birlikte muharebeyi idare etmek üzere Kocatepe’deki yerini aldı.

 

Büyük Taarruz burada başladı. Topçuların sabah saat 04.30’da taciz ateşiyle başlayan harekat, saat 05.00’da önemli noktalara yoğun topçu ateşiyle devam etti. Türk piyadeleri, sabah saat 06.00’da hücuma geçerek, tel örgüleri aşıp Tınaztepe’yi ele geçirdiler.

 

Bundan sonra, Belentepe daha sonra Kalecik-Sivrisi düşmandan temizlendi. Taarruzun birinci günü, 1. Ordu birlikleri, Büyük Kaleciktepe’den Çiğiltepe’ye kadar 15 kilometrelik bir bölgede düşmanın birinci hat mevzilerini ele geçirdi. 5. Süvari Kolordusu düşman gerilerindeki ulaştırma kollarına başarılı taarruzlarda bulundu. 2. Ordu da cephede tespit görevini aksatmadan sürdürdü.

 

26 Ağustos günü Türk Ordusu’nun Büyük Taarruz’u Genelkurmay Başkanlığınca TBMM‘ye bildirildi. Bu haber, Mecliste ayakta alkışlanarak karşılandı.

 

27 Ağustos Pazar sabahı gün ağarırken, Türk Ordusu bütün cephelerde yeniden taarruza geçti. Bu taarruzlar çoğunlukla süngü hücumlarıyla ve insan üstü çabalarla gerçekleştirildi. 27 Ağustos saat 18.00’da Afyonkarahisar, 8. Tümen tarafından kurtarıldı. Afyonkarahisar, kurtuluşun şanlı ve şerefli müjdesi olmuştu. Başkomutanlık Karargahı ile Batı Cephesi Komutanlığı Karargahı Afyonkarahisar’a taşındı.

 

28 Ağustos Pazartesi ve 29 Ağustos Salı günleri, başarılı geçen taarruz harekatı düşmanın 5. Tümeninin çevrilmesiyle sonuçlandı. 29 Ağustos gecesi durum değerlendirmesi yapan komutanlar, hemen harekete geçerek muharebenin süratle sonuçlandırılmasını gerekli buldular. Düşmanın çekilme yollarının kesilmesi ve düşmanı çarpışmaya zorlayarak, tamamen teslim olmalarını sağlama yolunda karar alındı. Karar, süratli ve düzenli şekilde uygulandı. 30 Ağustos 1922 Çarşamba günü taarruz harekatı Türk Ordusu’nun kesin zaferiyle sonuçlandı. Büyük Taarruz’un son safhası askeri tarihimize ”Başkomutanlık Meydan Muharebesi” olarak geçti.

 

30 Ağustos 1922 Başkomutanlık Meydan Muharebesi sonunda, düşman ordusunun büyük kısmı, dört taraftan sarılarak Dumlupınar’da Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın ateş hatları arasında bizzat idare ettiği savaşta, tamamen yok edilmiş veya esir edilmişti. Böylece kesin sonuç, beş gün içinde elde edilmiş ve hazırlanan plan tam başarıyla uygulanmıştı.

 

Kurtuluş Savaşı’nın son darbesi olan Büyük Taarruz’un nasıl kazanıldığını gösteren, en duygulu olay ise Miralay Reşat Bey’in Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya verdiği sözü yerine getiremediği için intihar etmesi.

 

Kocatepe’den verilen emirle Büyük Taarruzu başlatan Türk askerleri, taarruzun ilk ve ikinci gününde tüm tepeleri ele geçirmeye başladı. Çiğiltepelerinde bulunan Yunan askerlerine karşı direnen 57. Tümen Komutanı Miralay Reşat Bey ile Gazi Mustafa Kemal Paşa arasında şu telefon konuşması geçer:

 

“- Niçin hedefinizi alamadınız?

 

– Yarım saat sonra bu hedefi alacağım paşam.”

 

Geçen yarım saat süre içinde Çiğiltepe’yi düşman askerinden alamayan Miralay Reşat Bey, ”Verdiğim sözü yerine getiremediğim için yaşayamam” diyerek beylik tabancasıyla intihar etti.

 

Gazi Mustafa Kemal Paşa Çiğiltepe sırtlarında çarpışan 57. Tümen Komutanlığını tekrar telefonla aradığında Miralay Reşat Bey’in intihar ettiğini öğrenir ve kendisine vedanamesi okunur.

 

”Yarım saat zarfında o mevkiyi almaya size söz verdiğim halde, sözümü yapamamış olduğumdan dolayı yaşayamam” ifadelerinin yer aldığı Miralay Reşat Bey’in vedanamesinin ardından geçen 15 dakika sonra Çiğiltepe düşman askerlerinin elinden alınır.

 

* Ateşkes Teklifi

Afyonkarahisar Kocatepe’de verilen emirle başlayan Büyük Taarruz sonucu bozguna uğrayan düşman askerleri, büyük kayıplar vererek geri çekilmeye başladılar. İzmir’de düşmanın denize dökülmesinin ardından İtilaf Devletlerinden çeşitli teklifler gelmeye başladı.

 

İtilaf devletlerinden İstanbul’da bulunan Fransız Fevkalade Komiseri General Pell, İzmir’de Gazi Mustafa Kemal Paşa ile görüşerek, Türk Askerinin Trakya’ya girmemesi ve ateşkes tavsiyesinde bulundu. Mustafa Kemal Paşa ise Trakya’yı da kurtarmadıkça ordularımızın durdurulmasına imkan olmadığını söyledi.

 

Bunun üzerine İzmir’e İtilaf Devletleri Dış İşleri Bakanları imzasını taşıyan 23 Eylül 1922 tarihli bir nota geldi. Bu notada iki önemli nokta yer alıyordu. Bunlardan biri askeri harekatın durdurulmasıyla diğeri de Barış Konferansı ile ilgiliydi.

 

Bu notaya Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından şöyle yanıt verildi:

 

“Biz, Rumeli’de Doğu Trakya’yı milli sınırlarımıza kadar tamamen almadıkça askeri harekattan vazgeçemeyiz. Ancak, yurdumuzun bu bölgesinden düşman birlikleri çıkarıldığı takdirde böyle bir harekata devam etmeye kendiliğinden gerek kalmayacaktır. Bu notada, Venedik veya başka bir şehirde toplanacak olan İngiliz, Fransız, İtalyan, Japon, Romen, Sırp-Hırvat-Sloven Devleti ile Yunanistan’ın da çağrılacağı bir konferansa, delegelerimizi göndermeyi kabul edip etmeyeceğimiz sorulmakla birlikte, görüşmeler sırasında Boğazlardaki tarafsız bölgelere bizden asker gönderilmemesi şartıyla, Edirne dahil olmak üzere Meriç’e kadar Trakya’nın bize iadesiyle ilgili talebimiz olumlu karşılanacaktır.”

 

26 Ağustos 1922 sabahı verilen Büyük Taarruz emri, Türkiye’nin kaderini değiştirerek, yapılan anlaşmalar sonrasında Türkiye Cumhuriyeti’nin bugünkü sınırlarının çizilmesine neden oldu.