TÜRKİYE’nin çeltik ihtiyacının yaklaşık yüzde 40’ını karşılayan Edirne’de, tarım arazilerinin sulanmasında kullanılan Tunca Nehri’nde debi 2 metreküp/saniyeye düşerken, bazı noktalar ise tamamen kurudu. Edirne Valiliği, yaşanan kuraklık nedeniyle nehir üzerinde kontrollü sulama uygulamasına geçti. Büyükdöllük köyünde üretici Emre Eker, çeltiklerin 10-15 gün daha sulanamaması halinde kuruyacaklarını söyleyerek, “Ürünlerimize su veremiyoruz. Bu ürünlerin 100-120 gün su içinde kalması gerekiyor. Su olmadığı zaman verim kaybı yaşıyoruz, ürünlerimiz kuruyor, mahvolmaya başlıyor. 15 gün daha suyumuz gelmezse ürünlerimiz kuruyacak” dedi.
Türkiye genelinde iklim değişikliği nedeniyle geçen yaz yaşanan yüksek sıcaklıklar ve yağışsız geçen mevsim, bu yaz da kendisini gösterdi. Kentte yetersiz kış yağışlarının ardından toprak doyuma ulaşamazken, mayıs ayında ürününü eken çeltik üreticisi, kuraklık nedeniyle endişeli günler yaşıyor. Ürünün sulanmasında kullanılan önemli kaynaklardan Tunca Nehri’nde debi mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklık ve yağışsız hava nedeniyle 2 metreküp/saniyeye kadar düştü, bazı noktalar tamamen kurudu.
KONTROLLÜ SULAMAYA GEÇİLDİ
Nehirdeki suyun azalması üzerine Edirne Valiliği ise çeltik üreticilerinin su ihtiyacını karşılamak amacıyla kontrollü sulama uygulamasına geçti. Uygulama kapsamında Gölbaba mevkisi ve Suakacağı köyü arasındaki tüm pompaların saat 08.00 ile 16.00 arasında 8 saat süreyle kapatılmasına karar verildi.
Merkeze bağlı Büyükdöllük köyünde oturan Emre Eker, nehrin kuruması nedeniyle çeltiklere su veremediklerini belirterek, “Çeltiklerimizi ektik mayıs ayında. Şu zamana kadar suyumuz vardı. Sulamamızı gerçekleştirdik. Çeltiklerimiz 40-50 günlük oldular. Tunca Nehri, şu an kuruduğu için çeltiklerimize su veremiyoruz ve yerlerimiz kurumaya başladı. Eğer 10-15 gün daha su veremezsek ürünlerimiz mahvolmaya başlayacak. Geçen yıl da aynı şekilde kuraklık oldu. Bayağı bir kaybımız oldu. Ürün kaybı ve verim kaybı olmak üzere zor duruma düştük. Şu an devletimizden Tunca Nehri'ne su salınmasını bekliyoruz. Biz yapmamız gerekeni yaptık, ürünümüzü çıkardık ama şu an suyumuz yok. Ürünlerimize su veremiyoruz. Bu ürünlerin 100-120 gün su içinde kalması gerekiyor. Su olmadığı zaman verim kaybı yaşıyoruz, ürünlerimiz kuruyor, mahvolmaya başlıyor. Bir 15 gün daha suyumuz gelmezse ürünlerimiz kuruyacak. Bulgaristan'dan su bekliyoruz” dedi.
‘KADEMELİ YAPILACAK’
Valiliğin başlattığı kontrollü sulama aracılığıyla çeltiklerini doldurmaya çalışacaklarını söyleyen Eker, “Aşağı doğru cezaevine kadar Tunca Nehri'nden suyun inmesini bekliyoruz. Kademeli olarak sulama yapılacak. 2-3 gün zamanımız var. Doldurabildiğimiz kadar yerlerimizi dolduracağız. Bu şekilde sezonumuzu geçirmeye çalışacağız. Geçen yıl da aynı şeyleri yaşadık. 2 metreküp bize yetmiyor. Tabii azalan ekilişler var. Şu zamana kadar geldik, 2-3 metreküple ama şu an çeltiklerin en çok su istediği zaman olduğu için önlem almamız gerekiyor. Ya yatağın içinde bazı önlemler almamız gerekiyor, ya da ülkemizin bir barajını bitirmesi gerekiyor. Bu başlanan Çömlek Köy Barajı’nın mesela bitmesi gerekiyor. Çünkü bizim ülkemizde baraj olmadığı zaman suyu toplamaya bir yerimiz olmadığından Bulgaristan'dan gelen suyla bu kadar oluyor. Şu an karamsar durumundayız. Ne yaşayacağımızı da bilmiyoruz” şeklinde konuştu.
‘KAR EDEMİYORUZ’
Suyun çeltik için hayati öneme sahip olduğuna vurgu yapan Eker, “Su gelmezse, hiçbir şey yapamıyoruz, kuruyor. Verim alamıyoruz, mal biçemiyoruz, zarar ediyoruz. Geçen yıl da aynı şekilde verim kaybımız oldu. Kuruyan yerlerimiz oldu. Valiliğimizin aldığı önlemler var. Onun sayesinde belli bir miktarda mal biçebildik. Geçen yılı bir şekilde kar-zarar kapatabildik ama kar edemiyoruz. Geçen yıl 100 dönüme yakın yerimiz kurudu, kül oldu. 400 kilo aşağı yukarı mal biçebildik. Bu yıl yine su bitti, kurumaya başladı. Kademeli sulamayla bu şekilde devam ederse belki verim alırız. Devamlı su veremeyeceğiz. Bize belki 10-15 günde bir 1-2 gün su gelecek daha sonra su yine kesilecek. Suyun arkası gelmiyor. Bulgaristan'dan gelen debi 2 metreküp hiçbirimize yetmiyor” ifadelerini kullandı.
‘HAFTADA BİR KERE ISLANSA RAZIYIZ’
Değirmenyeni köyü üreticilerinden Sami Bozkoç da çeltiklerin 35 günlük daha suya ihtiyaçları olduğunu belirterek, “Burada 35 gün boyunca haftada bir kere ıslansa bu sahalarımız hasadın sonuna gelinir. Trakya'nın çeltiğin ilk ekiliş tarihleri mayısın başı. 1 Mayıs'tan sonra 20’sine kadar ekilişler var. Şimdi 60 günlük olanlar var, 80 günlük olanlar var. 60 günlük olanlara daha bayağı bir su ihtiyacı var. Yeter ki gelsin, haftada 1 kere yerler ıslansa biz buna da razıyız artık ama yukarılardaki pompaların durması lazım. Yukarıdaki pompa paylaşmayı bilmedikçe, biz burada yok oluruz ama paylaşırlarsa bu suyu bizimle, biz de onlarla beraber zararımızı hafifletmiş oluruz” diye konuştu.
‘BİR KERE KURUDU MU SU VERMENİN HİÇBİR ANLAMI YOK’
Bozkoç, devam eden süreçte 10-15 günün çok kritik olduğunu dile getirerek, “10-15 gün su gelmezse, toprak bir kere kurumaya çekildi mi ondan sonra su vermenin de bir anlamı hiç yok. Verilen suyu da bir daha kaldırmaz yani. Geçen sene 450 kilo pirinç biçtim. 300 kilo biçen komşularımız vardı. Bu yıl da aynısı olursa maliyetimizi hiç kurtarmaz. Nasıl ailemize, evimize yemek, ekmek götüreceğiz? Götürme şansımız yok. Şu anda verim kaybı yok. Bu alanlar ıslanırsa verim çok güzel olacak ama burada 10 gün ne olur? Bilemiyoruz. Allah biliyor ne göstereceğini. Su gelmezse hani artık Bulgaristan'a bakacağız su salsın diye” dedi.
DHA
