İdrar yolu enfeksiyonları arasında en sık rastlananı her 10 kadından 6’sında görülen sistittir. Birçok nedenle oluşabilen sistit şikayetlerinden doğru bir tedavi programı sonrası kurtulmak mümkündür. Sistit tedavi edilmezse enfeksiyon böbreklere yayılabilir ve ciddi bir sağlık sorunu haline gelebilir. Bu nedenle tekrarlayan sistitlerde altta yatan farklı sebepler araştırılmalı, tedaviye mutlaka devam edilmelidir. Memorial Antalya Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Op. Dr. Egemen İşgören, tekrarlayan kronik sistitler hakkında bilgi verdi.
Sistit böbrek rahatsızlığına yol açabilir
İdrar yaparken ağrı, yanma ve sık idrara çıkma ile seyreden sistit bir idrar yolu enfeksiyonudur. Nadir de olsa sistit doğru tedavi edilmezse, böbreklere kadar ilerleyerek, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Anatomik yatkınlık nedeniyle kadınlarda erkeklere göre daha sıklıkla görülmektedir. Bakteriler, idrar kesesine dışarıdan idrar kanalı yoluyla, dış genital organlardan, bağırsaklardan veya böbreklerden ulaşabilir. Mikrobik olanlar ve olmayanlar şeklinde iki türde görülen sistitlerden, “mikrobik” olarak adlandırılan grupta bulunanlar akut (ani başlangıçlı ve kısa süreli), diğeri ise tekrarlayan- kronik (uzun seyirli) sistitlerdir.
Hastalık genellikle birden gelişmektedir ve sık sık idrara gitme, idrar yaparken yanma, bazen karın ağrısı, idrarda kanama gibi şikayetlere neden olabilir. Yeteri kadar uzun sürede uygun antibiyotik kullanılmaması ve hastaların şikayetler başlar başlamaz hekime danışmadan bilinçsiz ilaç kullanması tekrarlayan sistitin en sık görülen sebepleridir.
Akut sistitin belirtilerine dikkat!
- İdrar yapmada zorluk
- İdrar yaparken yanma – sızlama olması
- Sık ve az-az idrar yapma
- İdrarda kan gelmesi
- Karnın alt kısmında rahatsızlık hissi
Tekrarlayan sistitin nedenini bilmek önemli!
- İdrar yollarında taş, tümör
- İdrar kesesinin sinirsel çalışma bozuklukları
- İdrar kesesinden böbreğe idrar kaçağı (reflü) olması,
- Büyümüş olan bir prostat,
- Kadınlarda mesane sarkması (sistosel),
- İdrar yollarında darlık, işeme bozuklukları,
- Kronik kabızlık,
- Kadınlarda menopoz, bazı doğum kontrol ilaçları ve vajinal enfeksiyonlar
“Ağrılı Mesane Sendromu”nda en önemli belirti ağrı!
Ağrılı Mesane Sendromu da denilen mikrobik olmayan sistitte mesane çeperi önemli ölçüde kalınlaşır ve mesanenin çalışma kapasitesini sınırlar. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. İdrar kesesini döşeyen ve idrarın daha içerideki tabakalara geçmesini engelleyen örtünün çeşitli nedenlerle hasar görmesi ve idrarın iç tabakalara nüfus ederek kimyasal iltihaba sebep olması olarak açıklanabilir. Hastalarda genellikle uzun zaman içerisinde yavaş yavaş artarak ilerleyen sık idrara gitme, gece sık idrara kalkma, idrarını hissettiğinde göbek altında ağrı yakınmaları olur. En önemli belirti ağrıdır. Ağrı; idrar yapınca hafifler. İdrarın uzun süre tutulması halinde ağrıyla birlikte idrarda kanamalar olabilir. Sebep bakteriler olmadığı için antibiyotiklerden hastalar fayda görmez.
Tekrarlayan sistitlerde altta yatan neden iyi araştırılmalı
Uzun süreli ve sık tekrarlayan sistitlerde mutlaka uzman yardımı alınması gerekir. Yapılan araştırmalar sonucunda taş hastalığı, bazen tümörler, erkeklerde prostat bezi hastalıkları, idrar sisteminde çeşitli nedenlere bağlı tıkanıklıklar ve genişlemeler, mesanenin çalışmasında sinir sistemi problemine bağlı aksaklıklar söz konusu olabilir. Bunların mutlaka araştırılıp ortaya çıkarılması ve tekrarlayan enfeksiyona neden olan etken neyse bu problemin tedavi edilmesi gerekir. Aksi halde enfeksiyon, iltihaplanma tedavi edilse bile tekrarlayacaktır.
Tedavide hastanın şikayetleri başladığında idrar kültürü yapılmalı ve antibiyotik kullanımına kültür alındıktan sonra başlanmalıdır. Ayrıca kişinin hijyenine dikkat etmesi varsa kabızlığın giderilmesi, işeme bozukluğu şikayeti mevcut ise de tedavi edilmesi önemlidir. Bilinçli tedavi yapılmasına rağmen enfeksiyonun tekrarlaması halinde ilk aşamada uzun süreli baskılayıcı idrar yolları antiseptikleri ya da uygun antibiyotikler, gerekirse hormonal ilaç tedavisi kullanılması önerilir.
Sistiti önlemek için aşağıdaki önerilere dikkat edin;
- Bol miktarda sıvı, özellikle su için. Bol miktarda sıvı içmek, özellikle kemoterapi veya radyasyon tedavisinden sonra, özellikle tedavi günlerinde önemlidir.
- Sık sık idrara çıkın. İdrar yapma isteği hissederseniz tuvalete gitmeyi geciktirmeyin.
- Dışkılamadan sonra önden arkaya doğru silin. Bu, anal bölgedeki bakterilerin vajinaya ve üretraya yayılmasını önler.
- Enfeksiyonlara yatkınsanız, banyo yapmak yerine duş almak bunları önlemeye yardımcı olabilir.
- Genital bölge çevresindeki cildi nazikçe yıkayın. Ancak sert sabunlar kullanmayın veya çok sert yıkamayın. Bu bölgedeki hassas cilt tahriş olabilir.
- Cinsel ilişkiden sonra mesanenizi mümkün olan en kısa sürede boşaltın. Bakterileri temizlemeye yardımcı olması için de dolu bir bardak su için.
- Genital bölgede deodorant spreyleri veya hijyen ürünleri kullanmaktan kaçının. Bu ürünler üretrayı ve mesaneyi tahriş edebilir.
