SAFRA TAŞLARI VE BESLENME

 

SAFRA TAŞLARI VE BESLENME

Kadir Sinici

Uzm. Dyt. Sıla Yeniçeri, Safra taşları ve beslenme hakkında açıklamalarda bulundu.

Safra taşları, safra içerisindeki katıların çökmesiyle oluşan yoğun, sert yapılardır ve safra kesesi içinde bulunduğunu belirten Yeniçeri, açıklamasında şunları kaydetti;  “Hastaların %80’ inde safra kesesi ağrısı şikayetiyle teşhis konulmaktadır. Bireylerde safra taşı beslenme, yaşam tarzı, yaş artışı ile ilişkilendirilmektedir.

 

Kolesterol yüksekliği, obezite varlığı, metabolik sendrom(kan yağlarının yüksek olması,kan şekerinin yüksek olması ve kilo artışı birlikteliği), gebelik, >50 yaş, ve östrojen yüksekliğinde safra taşı riski artmaktadır. Kadınlarda daha fazla görülmektedir. Özellikle karın bölgesinde biriken yağlanma, kolesterol bakımından zengin safra taşını artırır. Vücutta fazladan olan her 1 kg yaklaşık  20 mg ek kolesterol üretimine neden olmaktadır. Hızlı kilo verme, detoks diyetler de safta taşı oluşumunu artırır. Bu durumun önlenmesi için haftada en fazla 1.5 kg kaybı önerilmektedir. Süt, yumurta, fıstık, buğday, soya, balık, kabuklu deniz ürünleri gibi besin alerjileri olan bireylerde safra kesesi taşlarına sık rastlanmaktadır.

Diyet tedavisin;  rafine karbonhidratlardan sınırlı, liften zengin, düşük fruktoz alımı olan (az meyve), doymuş yağ miktarı düşük,  yeterli miktarda çoklu doymamış yağ ve omega-3 yağ asitleri içermelidir. Gözlemsel çalışmalarda, doymuş yağ veya trans yağ asitlerinin daha fazla alınması safra taşı artışı ile ilişkilendirilmektedir. Buna karşılık, çoklu doymamış veya tekli doymamış yağ asitlerinin daha yüksek miktarda alınması, azalmış risk ile ilişkilendirilmiştir. Bu yüzden diyette günlük olarak çiğ fındık, badem, ceviz, avokado, zeytin yağı, keten tohumu gibi besinlere yer verilmelidir. Araştırmalar, ılımlı miktarda kahve tüketiminin de kahvenin safra taşlarını önlemede rol oynayabileceğini göstermektedir. Günde en az 6 ila 8 bardak su içmek, safra su içeriğini artırır ve kristal birikmeyi önlemektedir.

Minerallerden kalsiyum ve magnezyumun vücutta yeterli olması; C vitamininin fazla kolesterolü safraya dönüştürdüğü için vücutta denge olması önemlidir.

Bitkisel desteklerden karahindibanın  4-10 g kurutulmuş yaprak veya 2-8 g kuru kök şeklinde, günde 3 kez verilmesi safra taşı tedavisinde önerilmektedir. Enginarın 1-4 g  yaprak veya kökünün günde 3 kez tüketimi önerilmektedir. Zerdeçalın içindeki etken madde olan kurkumin safra kolesterolü miktarını azaltmada etkili olduğu için her gün 1 çay kaşığı tüketilmelidir, kapsül olarak da alınabilir. Her gün çöreotu tüketmek kolesterol kristalleri oluşumunu engeller. Nane yağı, yemek aralarında günde 3 kez beslenmeye eklenebilir.

2000’den fazla kişiyle yapılan bir çalışmada, haftada sadece 2 saatlik bir fiziksel aktivitenin riski % 40 azalttığı tespit edilmiştir.Bu yüzden günlük rutin programa mutlaka fiziksel aktivite en az 45 dakika süreyle eklenmelidir.