* Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan restorasyon için onay alındığını belirten Kırklareli Valisi Osman Bilgin; “Osmanlı'nın çağ kapatıp, çağ açtığı toplarının döküldüğü Fatih Dökümhanesi'nde kapsamlı bir restorasyon çalışması yapılacak. İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından gerekli işlemler yapılıyor. Akabinde de rölöve işlemleri tamamlanarak, ihale aşamasına geçeceğiz. Burası 600-700 yıllık tarihi bir yer olduğu için klasik bir restorasyon projesi değil bu uzmanlık gerektiren bir proje” dedi.HABER MERKEZİ Kırklareli Valisi Osman Bilgin, İstanbul'un Fethi’nde kullanılan top ve güllelerin döküldüğü Fatih Dökümhanesi’nin turizme kazandırılacağını söyledi. Vali Osman Bilgin, yaptığı açıklamada, Fatih Dökümhanesi'nin tarihi önemi olan, görülmeye değer yerler arasında olduğunu söyledi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan restorasyon için onay alındığını belirten Vali Bilgin; Osmanlı'nın çağ kapatıp, çağ açtığı toplarının döküldüğü Fatih Dökümhanesi'nde kapsamlı bir restorasyon çalışması yapılacak. İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından gerekli işlemler yapılıyor. Akabinde de rölöve işlemleri tamamlanarak, ihale aşamasına geçeceğiz. Burası 600-700 yıllık tarihi bir yer olduğu için klasik bir restorasyon projesi değil bu uzmanlık gerektiren bir proje. İlimizin, ilçemizin hem tanıtımında hem de ülkemizin ilk savunma sanayisi tesisi olması nedeniyle burası çok büyük önem arz ediyor. Burayı restore edip ülkemizin hizmetine sunacağız” dedi.
* “Cami restorasyonunda sona gelindi”
Vali Bilgin, dökümhanedeki tarihi caminin de Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen ihya projesiyle ayağa kaldırıldığını söyledi. Fatih Dökümhanesi'nde çalışanlar için 1400'lü yıllarda inşa edilen ve bölgedeki döküm işlemlerinin sona ermesinin ardından yıkılmaya yüz tutan Dökümhane Camisi'nin aslına uygun halde restore edildiğini ifade eden Bilgin; “Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından cami restorasyonu yapılıyor. Cami restorasyonunda sona gelindi. Fatih Dökümhanesi tarihi açıdan çok önemli. Restorasyon bu yıl içerisinde tamamlanacak” dedi.
* Demirköy Fatih Dökümhanesiİstanbul’un Fethi tarihin akışını değiştiren çok önemli bir kırılma noktasıdır. Daha önce defalardır kuşatılmış İstanbul’un fethinde Osmanlı’nın silah üretmek üzere eriştiği, kendi dönemi açısından önemli sayılabilecek savaş endüstrisi hareketlerinin önemi büyüktür.Tarih boyunca madencilik açısından büyük öneme sahip olan Kırklareli iline bağlı Demirköy ilçesi, Osmanlı hakimiyetine girdikten sonra da bu önemini devam ettirmiştir.Fatih Dökümhanesi, Osmanlı belgelerindeki adıyla Samakocuk Dökümhane-i Amiresi (Dökümhanesi ya da Kârhanesi) Demirköy İlçesi’nin güneydoğu yönünde, ilçeye yaklaşık 4 km’lik mesafede bulunmaktadır.Kısmen korunarak günümüze ulaşan demir dökümhanesinde 2001 yılından bu yana kazı çalışmaları sürdürülmektedir. Kalıntılarıyla da olsa günümüze ulaşan önemli Osmanlı sanayi tesislerinden olan Fatih Dökümhanesi, yaklaşık on bin metrekarelik bir alanı kaplamaktadır.Bu alanda, iki teras halinde yerleştirilmiş birimler bulunmaktadır. Savunma, koruma amacıyla tahkim edilmiş üst teras etrafı surlarla çevrili, köşelerinde çokgen burçları bulunan bir yerleşkedir. Kuzey yöndeki ana girişten avluya ulaşılan bu üst terasta, avluya açılan yaşam ve hizmet mekanları ile mescit bulunmaktadır.Dökümhane işçilerinin barındığı yerler, yatakhane binaları gibi birimlerden oluşan yaşam ve hizmet mekanları kuzey, doğu, batı sur duvarı boyunca yerleştirilmiştir. Avlunun güneybatı yönünde ise taş kaideli, tuğla gövdeli minaresi ve bodrum kat duvarı görülebilen Dökümhane Mescidi bulunmaktadır. 2008 yılı kazı çalışmalarında, avlunun güneydoğu köşesinde, iki ocağı bulunan bir demirci işliği de belirlenmiştir.Tahkim edilmiş alanın güneyinde, daha alt kotta ise üretimle ilgili donanımlar yer almaktadır. Burası dökümhanenin üretim alanıdır. Şimdiye kadarki kazı çalışmaları, üst setteki avlu etrafındaki mekanlarda, yaşam alanında yürütülmüş; üretim alanının ise önümüzdeki yıllarda açığa çıkarılması planlanmıştır.Yapılan kazılar ve çalışmalar sonucunda üretimle ilgili elde edilen en önemli veri su gücüne dair buluntulardır.Dökümhane’de, eritme fırınlarında gerekli olan yüksek ısıyı elde etmek için su çarkı ile tahrik edilen körüklerden yararlanıldığı belirlenmiştir. Su gücüyle çalışan çarkın çevirme gücü yatay bir milden yararlanılarak körüklere aktarıldığı tahmin edilmektedir.Nitekim; Dökümhane’nin kuzeybatı yönünde, açık bir kanal vasıtasıyla suyun işletme alanına getirildiği bilinmektedir. Dökümhane’nin batı sur duvarları altından avluya giren, taş tonozlu bir su kanalı bulunmaktadır. Bağlantıları da olduğu anlaşılan bu ana kanal avlunun altından geçerek güney yönde devam etmekte ve kottaki üretim alanının ana elemanlarından biri olarak demir çark sisteminin oturduğu çarka ulaşmaktadır.Kazılarda demir çark sisteminin oturduğu ayaklardan biri ile çark sistemine ait demir parçaları açığa çıkarılmıştır. Dökümhane ile ilgili kesin bilgiler, söz konusu alanın üretim bölgesindeki kazı çalışmaları tamamlandıktan, çark yuvası, yüksek fırınlar ile izabe çukuru ve körüklerin yer aldığı alanlar ortaya çıkarılarak ayrıntılı değerlendirmeler yapıldıktan sonra söylenebilecektir.Fatih Dökümhanesi olarak adlandırılan ve kazı çalışmalarının yürütüldüğü ana dökümhanenin yanı sıra çevrede küçük dökümhane örneklerinin de olduğu çalışmalarla ortaya konulmuştur. Ana dökümhanenin yaklaşık 250 metre batısındaki alanda yer alan küçük dökümhanenin fırınları ve buradaki tespitler, Demirköy’deki fırın teknolojisi hakkında önemli veriler sunmuştur. Buradaki mekanik aksamın çalıştırılması için gerekli olan enerjinin nitelikli su gücü teknolojisi ile sağlandığı anlaşılmıştır. Bunların 17. Yüzyıl Orta Avrupa’daki metalürji teknolojileri ile aynı düzeyde olduğu; Osmanlı yönetiminin bu sırada iyi örgütlenmiş endüstriyel demir üretimini gerçekleştirdiğini ortaya koymuştur.Fatih Dökümhanesi’nde yapılan çalışmalarla çevrede metal ergitme fırını kalıntıları, depolanmış cüruf yığınları ile odun kömürü depolarının yanı sıra tarihi maden galerisi ve cevher çıkartma çukurlarının varlığı da belirlenmiştir. Demirköy’de bugüne kadar yürütülen arkeolojik kazı çalışmaları, çevre araştırmaları ve analiz sonuçlarından, burada hem yüksek fırınlarda dökme demir hem de Renn türü fırınlarda yumuşak demir/luppe üretildiği tespit edilmiştir.Fatih Dökümhanesi’nde bugüne kadar yapılan kazılarda gülle kalıbı, değişik çaplarda top gülleleri, çeşitli madeni parçalar, farklı boylarda çiviler, demir tozları; Dökümhane’deki mevcut demir fırının yapısı ve çalışma sistemi hakkında bilgi verebilecek üfleçler, cüruflar, yerli üretim ve ithal ( İngiliz ) ateş tuğla örnekleri, çark sistemine ait, üretimde kullanılmış olması muhtemel demir parçaları, demir şebeke parçaları; son dönemde çeşitli tarım ve ev gereçlerinin üretildiğini belgeleyen parçalar bulunmuştur.Türkiye sınırları içinde demircilik alanında günümüze ulaşmış en önemli arkeolojik verileri içeren Fatih Dökümhanesi ve çevresinde bugüne kadar yapılmış olan çalışmalarla dökümhane ve çevresinde çok sayıda fırın kalıntısının olduğu tespit edilmiştir.Osmanlı dönemi yazışmalarından Dökümhane’de Osmanlı ordusu için top güllesi ve humbara üretiminin olduğu; özellikle 18. Ve 19. Yüzyıllara ait belgelerde Dökümhane’de üretilen yarı mamul demir ürünlerinin İğneada Limanı’ndan İstanbul’da, Tophane-i Amire ile Tersane-i Amire’ye gönderildiği anlaşılmıştır.(Kadir Sinici)
Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan restorasyon için onay alındığını belirten Vali Bilgin; Osmanlı'nın çağ kapatıp, çağ açtığı toplarının döküldüğü Fatih Dökümhanesi'nde kapsamlı bir restorasyon çalışması yapılacak. İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından gerekli işlemler yapılıyor. Akabinde de rölöve işlemleri tamamlanarak, ihale aşamasına geçeceğiz. Burası 600-700 yıllık tarihi bir yer olduğu için klasik bir restorasyon projesi değil bu uzmanlık gerektiren bir proje. İlimizin, ilçemizin hem tanıtımında hem de ülkemizin ilk savunma sanayisi tesisi olması nedeniyle burası çok büyük önem arz ediyor. Burayı restore edip ülkemizin hizmetine sunacağız” dedi.
* “Cami restorasyonunda sona gelindi”
Vali Bilgin, dökümhanedeki tarihi caminin de Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen ihya projesiyle ayağa kaldırıldığını söyledi. Fatih Dökümhanesi'nde çalışanlar için 1400'lü yıllarda inşa edilen ve bölgedeki döküm işlemlerinin sona ermesinin ardından yıkılmaya yüz tutan Dökümhane Camisi'nin aslına uygun halde restore edildiğini ifade eden Bilgin; “Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından cami restorasyonu yapılıyor. Cami restorasyonunda sona gelindi. Fatih Dökümhanesi tarihi açıdan çok önemli. Restorasyon bu yıl içerisinde tamamlanacak” dedi.
* Demirköy Fatih Dökümhanesiİstanbul’un Fethi tarihin akışını değiştiren çok önemli bir kırılma noktasıdır. Daha önce defalardır kuşatılmış İstanbul’un fethinde Osmanlı’nın silah üretmek üzere eriştiği, kendi dönemi açısından önemli sayılabilecek savaş endüstrisi hareketlerinin önemi büyüktür.Tarih boyunca madencilik açısından büyük öneme sahip olan Kırklareli iline bağlı Demirköy ilçesi, Osmanlı hakimiyetine girdikten sonra da bu önemini devam ettirmiştir.Fatih Dökümhanesi, Osmanlı belgelerindeki adıyla Samakocuk Dökümhane-i Amiresi (Dökümhanesi ya da Kârhanesi) Demirköy İlçesi’nin güneydoğu yönünde, ilçeye yaklaşık 4 km’lik mesafede bulunmaktadır.Kısmen korunarak günümüze ulaşan demir dökümhanesinde 2001 yılından bu yana kazı çalışmaları sürdürülmektedir. Kalıntılarıyla da olsa günümüze ulaşan önemli Osmanlı sanayi tesislerinden olan Fatih Dökümhanesi, yaklaşık on bin metrekarelik bir alanı kaplamaktadır.Bu alanda, iki teras halinde yerleştirilmiş birimler bulunmaktadır. Savunma, koruma amacıyla tahkim edilmiş üst teras etrafı surlarla çevrili, köşelerinde çokgen burçları bulunan bir yerleşkedir. Kuzey yöndeki ana girişten avluya ulaşılan bu üst terasta, avluya açılan yaşam ve hizmet mekanları ile mescit bulunmaktadır.Dökümhane işçilerinin barındığı yerler, yatakhane binaları gibi birimlerden oluşan yaşam ve hizmet mekanları kuzey, doğu, batı sur duvarı boyunca yerleştirilmiştir. Avlunun güneybatı yönünde ise taş kaideli, tuğla gövdeli minaresi ve bodrum kat duvarı görülebilen Dökümhane Mescidi bulunmaktadır. 2008 yılı kazı çalışmalarında, avlunun güneydoğu köşesinde, iki ocağı bulunan bir demirci işliği de belirlenmiştir.Tahkim edilmiş alanın güneyinde, daha alt kotta ise üretimle ilgili donanımlar yer almaktadır. Burası dökümhanenin üretim alanıdır. Şimdiye kadarki kazı çalışmaları, üst setteki avlu etrafındaki mekanlarda, yaşam alanında yürütülmüş; üretim alanının ise önümüzdeki yıllarda açığa çıkarılması planlanmıştır.Yapılan kazılar ve çalışmalar sonucunda üretimle ilgili elde edilen en önemli veri su gücüne dair buluntulardır.Dökümhane’de, eritme fırınlarında gerekli olan yüksek ısıyı elde etmek için su çarkı ile tahrik edilen körüklerden yararlanıldığı belirlenmiştir. Su gücüyle çalışan çarkın çevirme gücü yatay bir milden yararlanılarak körüklere aktarıldığı tahmin edilmektedir.Nitekim; Dökümhane’nin kuzeybatı yönünde, açık bir kanal vasıtasıyla suyun işletme alanına getirildiği bilinmektedir. Dökümhane’nin batı sur duvarları altından avluya giren, taş tonozlu bir su kanalı bulunmaktadır. Bağlantıları da olduğu anlaşılan bu ana kanal avlunun altından geçerek güney yönde devam etmekte ve kottaki üretim alanının ana elemanlarından biri olarak demir çark sisteminin oturduğu çarka ulaşmaktadır.Kazılarda demir çark sisteminin oturduğu ayaklardan biri ile çark sistemine ait demir parçaları açığa çıkarılmıştır. Dökümhane ile ilgili kesin bilgiler, söz konusu alanın üretim bölgesindeki kazı çalışmaları tamamlandıktan, çark yuvası, yüksek fırınlar ile izabe çukuru ve körüklerin yer aldığı alanlar ortaya çıkarılarak ayrıntılı değerlendirmeler yapıldıktan sonra söylenebilecektir.Fatih Dökümhanesi olarak adlandırılan ve kazı çalışmalarının yürütüldüğü ana dökümhanenin yanı sıra çevrede küçük dökümhane örneklerinin de olduğu çalışmalarla ortaya konulmuştur. Ana dökümhanenin yaklaşık 250 metre batısındaki alanda yer alan küçük dökümhanenin fırınları ve buradaki tespitler, Demirköy’deki fırın teknolojisi hakkında önemli veriler sunmuştur. Buradaki mekanik aksamın çalıştırılması için gerekli olan enerjinin nitelikli su gücü teknolojisi ile sağlandığı anlaşılmıştır. Bunların 17. Yüzyıl Orta Avrupa’daki metalürji teknolojileri ile aynı düzeyde olduğu; Osmanlı yönetiminin bu sırada iyi örgütlenmiş endüstriyel demir üretimini gerçekleştirdiğini ortaya koymuştur.Fatih Dökümhanesi’nde yapılan çalışmalarla çevrede metal ergitme fırını kalıntıları, depolanmış cüruf yığınları ile odun kömürü depolarının yanı sıra tarihi maden galerisi ve cevher çıkartma çukurlarının varlığı da belirlenmiştir. Demirköy’de bugüne kadar yürütülen arkeolojik kazı çalışmaları, çevre araştırmaları ve analiz sonuçlarından, burada hem yüksek fırınlarda dökme demir hem de Renn türü fırınlarda yumuşak demir/luppe üretildiği tespit edilmiştir.Fatih Dökümhanesi’nde bugüne kadar yapılan kazılarda gülle kalıbı, değişik çaplarda top gülleleri, çeşitli madeni parçalar, farklı boylarda çiviler, demir tozları; Dökümhane’deki mevcut demir fırının yapısı ve çalışma sistemi hakkında bilgi verebilecek üfleçler, cüruflar, yerli üretim ve ithal ( İngiliz ) ateş tuğla örnekleri, çark sistemine ait, üretimde kullanılmış olması muhtemel demir parçaları, demir şebeke parçaları; son dönemde çeşitli tarım ve ev gereçlerinin üretildiğini belgeleyen parçalar bulunmuştur.Türkiye sınırları içinde demircilik alanında günümüze ulaşmış en önemli arkeolojik verileri içeren Fatih Dökümhanesi ve çevresinde bugüne kadar yapılmış olan çalışmalarla dökümhane ve çevresinde çok sayıda fırın kalıntısının olduğu tespit edilmiştir.Osmanlı dönemi yazışmalarından Dökümhane’de Osmanlı ordusu için top güllesi ve humbara üretiminin olduğu; özellikle 18. Ve 19. Yüzyıllara ait belgelerde Dökümhane’de üretilen yarı mamul demir ürünlerinin İğneada Limanı’ndan İstanbul’da, Tophane-i Amire ile Tersane-i Amire’ye gönderildiği anlaşılmıştır.(Kadir Sinici)
