Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Çevre Koruma Harcama İstatistikleri’ne göre, 2024 yılında çevre koruma harcamaları 441 milyar TL’ye ulaştı. Bir önceki yıla kıyasla yüzde 108,3 artış gösteren bu rakam, Türkiye’de çevreye yönelik yatırımların ve harcamaların hızla yükseldiğini ortaya koydu. Artış oranı, çevre politikalarının hem kamu hem de özel sektör nezdinde öncelik kazandığını gösteriyor.
Harcamaların Büyük Kısmı Özel Sektörden Geldi
2024 yılı verileri, çevre koruma harcamalarının önemli bölümünün mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapıldığını ortaya koydu. Toplam harcamaların yüzde 60,9’u şirketler tarafından gerçekleştirilirken, yüzde 31,2’si genel devlet ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşlardan, yüzde 7,9’u ise doğrudan hanehalklarından geldi. Bu dağılım, çevre yatırımlarında özel sektörün belirleyici rolünü güçlendirdiğini gösterdi.
Atık ve Atıksu Yönetimi İlk Sırada
Çevre koruma harcamalarının dağılımına bakıldığında en büyük payın atık yönetimi hizmetlerine ayrıldığı görüldü. Toplam harcamaların yüzde 58,8’i atık yönetimine, yüzde 16,5’i atıksu yönetimi hizmetlerine yönlendirildi. Bu tablo, çevresel sorunlar arasında atık ve atıksu konularının hâlâ en öncelikli alanlar olduğunu ortaya koyuyor.
Doğa ve Su Kaynaklarının Korunmasına Ayrılan Pay Arttı
Biyolojik çeşitliliğin ve peyzajın korunması harcamaları toplamın yüzde 9,4’ünü oluştururken, toprak, yeraltı ve yüzey sularının korunması ile kalitesinin iyileştirilmesine ayrılan pay yüzde 7,4 olarak gerçekleşti. Dış ortam havası ve iklimi korumaya yönelik harcamalar yüzde 1,7 seviyesinde kalırken, diğer çevre koruma konularının payı yüzde 6 oldu. Uzmanlara göre bu dağılım, ekosistem korumasının giderek daha fazla gündeme alındığını gösteriyor.
Çevre Yatırımlarında Hızlı Yükseliş
Çevre koruma yatırım harcamaları 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 114,2 artarak 82 milyar TL’ye ulaştı. Bu yatırımların yüzde 80’i mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapılırken, yüzde 20’si genel devlet ve kar amacı olmayan kuruluşlarca gerçekleştirildi. Yatırım artışı, çevre altyapısının güçlendirilmesi ve sürdürülebilir üretim hedeflerinin öne çıktığını gösteriyor.
GSYH İçindeki Payı Yükseldi
Çevre koruma harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki payı da dikkat çekici bir artış gösterdi. 2023 yılında yüzde 0,78 olan oran, 2024’te yüzde 0,99’a yükseldi. Bu artış, çevre koruma faaliyetlerinin Türkiye ekonomisi içindeki ağırlığının büyüdüğünü ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine daha fazla kaynak ayrıldığını ortaya koydu.
Uzmanlar Uyarıyor: Süreklilik Şart
Uzmanlar, çevre koruma harcamalarındaki bu hızlı artışın olumlu bir gelişme olduğunu ancak sürdürülebilirlik için uzun vadeli planlamanın şart olduğunu vurguluyor. Özellikle atık yönetimi, su kaynaklarının korunması ve iklimle mücadele alanlarında yatırımların devam etmesi gerektiği ifade ediliyor. 2024 verileri, Türkiye’nin çevre politikalarında yeni bir döneme girdiğine işaret ediyor.
Kaynak: tuik.gov.tr
Haber Merkezi
