Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2025 Ekim ayı Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE), ihracat odaklı üretimde maliyet baskısının sürdüğünü ortaya koydu. Endeks, yıllık bazda yüzde 28,75 artış gösterdi. Aylık artış ise yüzde 0,90 olarak gerçekleşti. On iki aylık ortalamalara göre yüzde 25,13’lük yükseliş, dış pazarlara yönelik üretimde maliyetlerin geçtiğimiz yıla kıyasla belirgin şekilde arttığını gösteriyor.
Madencilikte Yüzde 32,78’lik Yıllık Artış Dikkat Çekti
Sanayinin iki ana sektörüne bakıldığında, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü yıllık yüzde 32,78 artış ile YD-ÜFE’de en belirgin yükselişi yaşayan alanlardan biri oldu. Bu durum, hammadde çıkarımı ve doğal kaynak temelli üretim maliyetlerinin özellikle dış ticaret kanalı üzerinden ihracat fiyatlarını yukarı çektiğini gösteriyor. İmalat sanayi ise yüzde 28,68’lik yıllık artışla yüksek seyrini korudu ve ihracata yönelik üretim yapan firmaların maliyet sıkışıklığının sürdüğünü ortaya koydu.
Dayanıksız Tüketim Mallarında Yüzde 36,17 ile En Yüksek Artış
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri, özellikle tüketim mallarında maliyet artışlarının daha belirgin olduğunu ortaya koydu. Dayanıksız tüketim mallarında yıllık artış yüzde 36,17 ile tüm gruplar arasında zirvede yer aldı. Dayanıklı tüketim mallarında yüzde 35,80’lik artış yaşanırken, ara malı üretiminde maliyetler yüzde 25,85 yükseldi. Bu tablo, ihracat yapılan tüketim ürünlerinde fiyat baskısının daha yoğun yaşandığına işaret ediyor.
Enerjide Artış Daha Sınırlı Kaldı
Ana gruplar içinde enerji kategorisi yüzde 14,35’lik yıllık artışla daha sınırlı bir yükseliş gösterdi. Enerjideki bu görece düşük artış, küresel enerji fiyatlarında bir miktar dengelenmenin yaşandığını gösterse de Türkiye’nin dış pazara yönelik enerji üretiminde maliyetlerin hâlâ yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Enerji maliyetlerinin düşük artış göstermesi, diğer mal gruplarındaki maliyet yükünün daha geniş kapsamlı faktörlerden kaynaklandığını destekliyor.
Sermaye Mallarında Maliyet Baskısı Devam Ediyor
Sermaye mallarında yıllık yüzde 27,64’lük artış, yatırım malı üretiminde de maliyet baskısının devam ettiğini gösterdi. Bu artış, ihracata yönelik makine-teçhizat üreticilerinin maliyetlerinin yükselmeyi sürdürdüğünü ve dış pazar rekabetinde üreticilerin fiyat ayarlamalarını zorlaştırdığını ortaya koyuyor. YD-ÜFE’nin geniş bir yelpazede artış göstermesi, dış talep ile içerideki maliyet baskılarının çakıştığı bir döneme işaret ediyor.
İhracatçı Sanayi İçin Baskı Sürüyor
Genel görünüm, 2025 Ekim ayında ihracat yapan sektörlerin önemli bir bölümünde üretim maliyetlerinin güçlü şekilde arttığını gösteriyor. YD-ÜFE’nin yıllık yüzde 28’in üzerinde seyretmesi, dış pazarlarda rekabet eden firmaların fiyat stratejilerini yeniden gözden geçirmek zorunda kalabileceğini ortaya koyuyor. Tüketim mallarında yüksek artışlar, ihracat birim fiyatlarının yukarı yönlü baskılanabileceğine işaret ederken, enerji ve ara malı gruplarındaki artışlar üretim zincirinin her aşamasında maliyet artışının devam ettiğini gösteriyor.
Kaynak: tuik.gov.tr
Haber Merkezi
