Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan “Dezavantajların Kuşaklararası Aktarımı” başlıklı 2023 verileri, ülkede eğitim ve ekonomik durumun kuşaklar arasında nasıl değiştiğine dair önemli bilgiler sunuyor. Bu veriler, bireylerin 14 yaş civarındayken ebeveynlerinin eğitim seviyesinin, onların mevcut eğitim durumları ve ekonomik statüleri üzerindeki etkilerini net bir şekilde ortaya koyuyor.
Annenin Eğitimi ile Bireyin Eğitim Durumu
Araştırmaya göre, annesi Yükseköğretim mezunu olan bireylerin yüzde 83,5’i yükseköğretimi tamamlamış durumda. Bu durum, annelerin eğitim seviyesinin çocuklarının eğitimine olumlu yansıdığını göstermektedir. Aynı zamanda, annesi yükseköğretim mezunu olan bireyler arasında yalnızca yüzde 2,7'sinin lise altı, yüzde 13,7'sinin ise lise ve dengi eğitim aldığı belirtiliyor. Bu veriler, yükseköğretim mezunu annelerin çocuklarının eğitimde daha başarılı olduklarını ve yüksek öğrenim fırsatlarından daha fazla faydalandıklarını ortaya koyuyor.
Babanın Eğitimi ve Eğitim Başarısı
Benzer bir şekilde, babası yükseköğretim mezunu olan bireylerin yüzde 79,5’inin yükseköğretim mezunu olduğu belirlenmiştir. Ancak, babası lise altı eğitim seviyesini bitiren bireyler arasında yüzde 60,0'ının halen lise altı seviyesinde kaldığı gözlemlenmiştir. Bu veriler, babanın eğitim seviyesinin de bireylerin eğitim durumunu etkilediğini, ancak annelerin eğitim seviyesinin daha belirleyici bir faktör olduğunu göstermektedir.
Aile Ekonomik Durumunun Etkileri
Bireylerin 14 yaş civarındaki ailelerinin ekonomik durumu da eğitim başarıları üzerinde önemli bir etkiye sahip. Ailesinin maddi durumunu "çok kötü" olarak tanımlayan bireylerin yüzde 24,4’ü en düşük gelir grubunda yer alırken, "çok iyi" olarak tanımlayanların yüzde 8,4’ü bu grupta bulunuyor. Bu durum, ekonomik sıkıntı çeken bireylerin eğitim ve yaşam standartlarının daha düşük olduğunu göstermektedir.
Mülkiyet Durumu ve Maddi İmkânlar
Görüşülen bireylerin yüzde 57,7'si 14 yaşındayken ailesinin "ev sahibi" olduğu konutlarda yaşıyordu ve bu bireylerin çoğu şu anda da mülkiyet durumunu sürdürüyor. Ancak, kiracı olan bireylerin yüzde 47,7'sinin hala kirada yaşadığı ve yüzde 40,0'ının ise konut sahibi olduğu görülmektedir. Bu veriler, mülkiyet durumunun bireylerin yaşam standartlarını ve maddi durumlarını nasıl etkilediğini ortaya koyuyor.
Tatil ve Beslenme Alışkanlıkları
Araştırmada dikkat çeken bir diğer nokta ise bireylerin tatil masrafları ve beslenme alışkanlıklarıdır. 14 yaş civarında haneleriyle haftalık tatil masrafını karşılayabilen bireylerin yüzde 59,6'sı şu anki haneleriyle de bu masrafı karşılayabiliyor. Öte yandan, maddi yetersizlik nedeniyle tatil masrafını karşılayamayan bireylerin yüzde 69,1'i şu anda da bu durumu yaşıyor. Aynı şekilde, günde en az bir kere et, tavuk veya balık içeren yemek masrafını karşılayabilen bireylerin yüzde 72,4'ü şu an hanesinde iki günde bir bu yemek masrafını karşılayabiliyor.
Sonuç ve Değerlendirme
TÜİK’in 2023 verileri, bireylerin eğitim ve ekonomik durumlarının kuşaklar arasında nasıl değiştiğini göstermektedir. Annenin ve babanın eğitim seviyesi, bireylerin eğitim başarıları üzerinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Ayrıca, ailelerin ekonomik durumu, bireylerin yaşam standartları ve Beslenme alışkanlıkları üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Bu veriler, Türkiye'deki eğitim ve ekonomik fırsat eşitsizliklerini ele almak için yapılması gerekenlerin önemini bir kez daha ortaya koyuyor.
Kaynak: tuik.gov.tr
Haber Merkezi
