Bu gün köşemizde Sayın Prof. Dr. Erol ERÇAĞ hocamızı konuk ediyoruz , kendisi 2010-2014 yılları arasında Birleşmiş Milletler Cenevre’de yılda iki defa yapılmakta olan Biyolojik Silahlar Sözleşmesi ( Biological Weapons Convention) uzmanlar toplantılarında akademisyen temsilci olarak yer almıştır.N Okutan:
Biyolojik silahlar, insanlara, hayvanlara veya bitkilere zarar vermek veya onları öldürmek için hastalığa neden olan organizmaları veya toksinleri yaymak için tasarlanırlar ve geliştirilirler. Ölümcül, uzun süre epidemi hatta pandemi oluşturarak bulaşıcı olabilirler. Bu tür silahların neden olduğu hastalıklar ulusal sınırlarla kapalı kalmayarak hızla tüm dünyaya yayılabilmektedir. Biyolojik ajanların veya toksinlerin devlet veya devlet dışı aktörler tarafından kasıtlı olarak salınmasının sonuçları ağır olabilir. Trajik can kayıplarına ek olarak, bu tür olaylar halk arasında gıda kıtlığına, çevresel felaketlere, yıkıcı ekonomik kayıplara ve yaygın hastalığa, korkuya ve güvensizliğe neden olabilir.. Biyolojik silahlar genellikle, silahlı bir ajan ve bir dağıtım mekanizması olmak üzere iki bölümden oluşurlar . Biyolojik silahlar, stratejik veya taktiksel askeri uygulamalara ek olarak, siyasi suikastlar, gıda kıtlığına ve ekonomik kayba neden olacak şekilde çiftlik hayvanlarının veya tarımsal ürünlerin enfeksiyon kapması, çevresel felaketlerin yaratılması ve yaygın hastalık, korku ve güvensizliğin ortaya çıkması için kullanılabilirler.
N OkutanBiyolojik silahların genel bir adı veya farklı bir tanımı varmıdır.Biyolojik silahlar genel olarak mikrop silahı olarak da adlandırılır ve insanlara, hayvanlara veya bitkilere karşı silah olarak kullanılabilen bakteri , virüs , riketsiya (Riketsiya, kene, bit, pire ve memelilerde görülebilen bir bakteri cinsidir ve hücre içi parazitidir. Hayvanlardan insanlara da bulaşabilen bu zararlı bakteriler, kan dolaşımı ile birçok organa yayılarak zoonotik hastalıklara yol açar), mantar , toksin veya diğer biyolojik maddeler gibi hastalık üreten maddelerden herhangi biridir.Enfeksiyöz ajanların ve zehirlerin (zehir , biyokimyada, ister yutulur, ister solunur, emilir veya deri yoluyla enjekte edilir, canlı dokulara zarar veren ve vücut üzerinde zararlı veya ölümcül etkisi olan doğal veya sentetik bir maddelerdir.) düşman personeline karşı doğrudan kullanımı eski bir uygulamadır .savaş _ Aslında, birçok çatışmada, bilinçli olarak silah olarak kullanılmasalar bile, kullanılan tüm savaş silahlarının toplamından daha fazla ölüme biyolojik ajanlar veya hastalıklar sorumlu olmuştur örneğin savaş dönemlerinde bir şehrin içme suyu kaynaklarına biyolojik savaş aşanları hatta eski zamanlarda halkın kullandığı içme suyu kuyularına hayvan leşleri atılarak oralarda mikrop üremesi amaçlanmıştır..N OkutanBiyolojik silahların kullanılması sonucunda ortaya çıkan etkileri diğer silahların etkilerine karşı nasıl değerlendirilir:Kimyasal silahlar , radyolojik silahlar ve nükleer silahlar gibi biyolojik silahlara genellikle kitle imha silahları denir , ancak bu terim biyolojik silahlar söz konusu olduğunda gerçekten uygun değildir. Ölümcül biyolojik silahlar toplu ölümlere neden olabilir, ancak altyapıyı , binaları veya ekipmanı kitlesel olarak imha edemezler . Bununla birlikte, bu silahların ayrım gözetmeyen doğası ve yaygın salgınları başlatma potansiyeli , hastalık etkilerini kontrol etmenin zorluğu ve halka verdikleri korku nedeniyledir ki , çoğu ülkeler Birleşmiş Milletlerin çatısı altında biyolojik silahların yasaklanması için ortak çaba sarf etmektedirler ve üye ve taraf ülkeler nezdinde her yıl bu konuda düzenli toplantılar yapılmaktadır.N OkutanBiyolojik silahlar kaça ayrılır?Bir saldırıda kullanılabilecek biyolojik ajanlar bakteriler, virüsler ve toksinler olmak üzere üç temel gruba ayrılabilir.Biyolojik silahların kitleleri imha edici özellikleri yanında diğer özellikleri kolay ve ucuza elde edilmeleri, etkilerinin kalıcı ve giderek artıcı olması, kullanım kolaylıkları ve özellikle kullanıldıklarının geç farkına varılmalarıdır. Nükleer silahlar en güçlü kitle imha silahları olmakla beraber kimyasal maddelerini temin etmek ve teknolojisi oldukça zordur. Kimyasal maddelerin çoğunu üretmek için basit bir teknoloji yeterlidir, fakat kitlelere zarar verebilmeleri için büyük miktarlara gereksinim vardır. Biyolojik silahlara gelince bulunması ve silah haline getirilmesi daha kolaydır.
Biyolojik savaşla günümüzde Birleşmiş Milletler, Dünya Sağlık Örgütü, NATO, Biyolojik Silahlar Konvansiyonu gibi uluslararası kuruluşların belirlemelerine göre 43 mikroorganizma 15 bakteri, 2 virüs, 2 mantar ve 2 parazit, insanlara karşı biyolojik savaş haline getirilme özelliğine sahiptirler.
N OkutanBiyolojik savaş amacıyla en yaygın kullanılan ajanlar nelerdirBiyolojik savaş amacıyla en çok kullanılan ajanlar bakteriler, virüsler ve toksinlerdir.N OkutanOrtaya çıkan Bir biyolojik savaş ajanının kullanılmasının oluşturduğu salgının biyolojik belirtileri nelerdir nelere dikkat etmeliyiz:Bir biyolojik savaş ajanının kullanılmasının oluşturduğu salgında dikkat edilecek biyolojik belirtileri kısaca şöyle tanımayabiliriz ;1. Toplumlarda aniden sebebi açıklanamayan hastalık ve ölümlerin olması,2. Kısa sürede çok sayıda insanın veya hayvanın hastalanması,3. Hastalık ajanının farklı yollarla bulaşması.4. Yaşa, coğrafyaya, mevsimlere uygun olmayan bir hastalığın ortaya çıkması,5. Hava akımlarının salgının kapsadığı alanları belirlemesidir.N OkutanGenel biyolojik savaş ajanlarının oluşturduğu hastalık belirtileri nelerdir :1) Şarbon: Bacillus anthracis isimli bir bakterinin neden olduğu nadir fakat ciddi bir hastalıktır. Bacillus anthracis spor oluşturan bir bakteridir. Kuluçka süresi genelde 1-6 gündür. Belirti ve şikayetler ateş, yorgunluk, öksürük, zorlu ve sesli solunum ve ciddi solunum yetmezliği. Ölüm 24-36 saat sonra olur.2) Veba: Hastalığın enfekte olan hayvanlardan (sıçan, fare, bazı sincap türleri, tavşan gibi) beslenen pirelerden insanlara bulaştığı bilinmektedir. 1-6 günlük kuluçka süresinden sonra başlayan yüksek ateş, titreme, kanlı balgamlı öksürük, ağırlaşan solunum güçlüğü, morarma ve sindirim sistemi ile ilgili şikayetler vardır. Ölüm solunum ve dolaşım yetmezliğinden ya da kanama bozukluklarından olur.3) Çiçek: Çiçek hastalığı virüs kökenli bulaşıcı bir rahatsızlıktır. Bulaştığı zaman kişilerrdeortaya çıkan belirtileri ateş, kusma, baş ve sırt ağrısı gibi genel şikayetlerle başlar. 2-3 gün sonra ciltte önce kırmızı lekeler sonra kabarcıklar ve takiben içi enfekte sıvı dolu kesecikler oluşur. Cilt belirtileri daha çok kollar, bacaklar ve yüzde toplanmıştır ve simetrik yerleşmiştir.4) Brusella: hayvanlarda ve insanlarda hastalığa neden olabilen, hayvanlardan elde edilen pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleriyle çiğ etlerin tüketimi ve enfekte hayvanlarla temasla kişilere bulaşabilen bir bakteridir Hastalık ortaya çıkınca ateş, baş ağrısı, kas, eklem, sırt ağrıları, terleme ayrıca depresyon, mental durum değişiklikleri, vardır. Ölümler yaygın değildir.5) Botulizm : Botulizm veya botulismus, Clostridium botulinum bakterisinin ürettiği toksinden kaynaklanan bir zehirlenme türü. Çoğunlukla, evde hazırlanmış ve uygun şekilde sterilize edilmemiş konservelerden kaynaklanır. Belirtiler toksinin alınmasından 12-36 saat sonra başlar. Düşük dozda alındıysa belirtilerin başlaması bir kaç günü de bulabilir. Şikayetler bulanık görme, çift görme, göz kapağı düşüklüğü, ağız ve boğaz kuruluğu ve yutma güçlüğü, genel kas güçsüzlüğü ve son evrede solunum yetmezliğidir.6) Mikotoksin: Aspergillus, Penicillium, Fusarium, Alternaria ve Claviceps gibi mantar (küf) cinslerinin sekonder metabolizması sonucu oluşan, düşük molekül ağırlıklı, çok çeşitli kimyasal yapıya sahip doğal toksinlerdir. İnsan ve hayvan sağlığı üzerinde güçlü ve çeşitli toksik etkiler oluşturmaktadırlar Toksin alınmasını takiben ciltte ağrı, kaşıntı, içi su dolu kabarcıklar oluşur. Boğaz ağrısı, öksürük, göğüs ağrısı ve kanlı balgam görülür. Yüksek dozları genel güçsüzlük, şok ve ölüme yol açar.7) Risin: karbonhidrat bağlayıcı proteindir. Toksinin alınmasından 4-8 saat sonra ani yükselen ateş, öksürük, solunum sıkıntısı, bulantı, eklem ağrıları başlar. 18-24 saat içinde akciğer ödemi oluşur ve 36-72 saat içinde solunum yetmezliğinden ölüm olur.8) Stafilokoksik enterotoksin: Enterotoksijenik stafilokoklar en fazla kırmızı et, kanatlı eti, balık eti ve ürünleri ile süt ve ürünleri gibi proteince zengin hayvansal gıdalarda bulunur. Toksinin alınmasından 3-12 saat sonra ani başlayan üşüme ve titremeyle beraber olan ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, ve kuru öksürükle ilerler. Göğüs ağrısı olabilir. Ateş 2-5 gün sürebilir öksürük 4 haftaya kadar devam edebilir. Eğer toksin yutulduysa bulantı kusma ve ishal görülebilir. Yüksek dozda toksin alındıysa septik şok ve ölüm olur.
N Okutan
Biyolojik silahlarla üye ülkeler ve Birleşmiş Milletler nasıl mücadele etmektedir kısaca bahsedebilirmiyiz; Biyolojik Silahlar Sözleşmesi nedir?
Biyolojik Silahlar Sözleşmesi (BWC), biyolojik ve toksin silahların geliştirilmesini, üretilmesini, satın alınmasını, transferini, stoklanmasını ve kullanılmasını fiilen yasaklamaktadır. Kitle imha silahlarının (KİS) tüm kategorilerini yasaklayan ilk çok taraflı silahsızlanma anlaşmasıdırBWC, uluslararası toplumun kitle imha silahlarının yayılmasını ele alma çabalarında kilit bir unsurdur ve biyolojik silahlara karşı güçlü bir norm oluşturmuştur. Sözleşme, 185 ÖNLEYİCİ Taraf Devlet ve dört İmzacı Devlet ile neredeyse evrensel üyeliğe ulaştı.Resmen “Bakteriyolojik (Biyolojik) ve Zehirli Silahların Geliştirilmesinin, Üretilmesinin ve Stoklanmasının Yasaklanması ve Bunların İmhasına Dair Sözleşme” olarak bilinen Sözleşme, Silahsızlanma Komitesi Konferansı tarafından İsviçre'nin Cenevre kentinde müzakere edildi. 10 Nisan 1972'de imzaya açıldı ve 26 Mart 1975'te yürürlüğe girdi. BWC, yalnızca biyolojik silahların kullanımını yasaklayan 1925 Cenevre Protokolü'nü tamamlıyor.Biyolojik Silahlar Sözleşmesine Taraf Devletler, “hiçbir koşulda aşağıdakileri geliştirmemeyi, üretmemeyi, stoklamamayı veya başka bir şekilde edinmemeyi veya elde tutmamayı taahhüt ettiler:- Menşei veya üretim yöntemi ne olursa olsun, önleyici, profilaktik, koruyucu veya diğer barışçıl amaçlar için hiçbir gerekçesi olmayan türde ve miktarda mikrobiyal veya diğer biyolojik maddeler veya toksinler;
- Bu tür maddeleri veya toksinleri düşmanca amaçlarla veya silahlı çatışmada kullanmak için tasarlanmış silahlar, teçhizat veya atış araçları.
